• De observatiehut

    De observatiehut

  • De kooiplas

    De kooiplas

  • Een kijkje in het kooihuisje

    Een kijkje in het kooihuisje

  • Een wilde eend in een knotes

    Een wilde eend in een knotes

  • Vos

    Vos

  • Een winterse blik op de kooiplas

    Een winterse blik op de kooiplas

  • Het boothuis

    Het boothuis

  • Buizerd

    Buizerd

  • Een deel van een vangpijp

    Een deel van een vangpijp

  • Het kooibos, gezien vanuit het park

    Het kooibos, gezien vanuit het park

Geschiedenis
De eendenkooi Maaspoort is gelegen in het Burgemeester Van Zwietenpark in de wijk Maaspoort van 's-Hertogenbosch.
Voorheen lag de kooi in de kadastrale gemeente Empel en Meerwijk, in het midden van de polder "Empel en Meerwijk". De kooi lag in een uitgestrekt poldergebied van het vlakke Maasland.
Doordat het poldergebied regelmatig overstroomde was er sprake van een goed rendabele eendenkooi die volop in bedrijf was.
Mede door cultuurtechnische maatregelen, normalisatie van de Maas, ontginning voor bouwland en het onder controle brengen van de waterhuishouding, werd het kooikersbedrijf onrendabel en verwaarloosd.
De gemeente Empel en Meerwijk is in 1971 toegevoegd aan de gemeente 's-Hertogenbosch zodat vanaf dat jaar de kooi binnen het grondgebied van 's-Hertogenbosch ligt.

1672
De eendenkooi wordt in 1672 in gebruik genomen door Reijnier van Meerwijck uit Orthen op een stuk grond, ook wel genoemd “Den leegen Wielsum”.
Door de eeuwen heen is het een goed renderende eendenkooi geweest.
In het gemeente archief van ’s-Hertogenbosch zijn veel stukken terug gevonden waaruit blijkt dat de eendenkooi regelmatig wordt verkocht, een aantal keren in het openbaar. (Zie ook de lijst van eigenaren.) In een aantal verkoopaktes worden ook de kooikers vermeld aan wie de eendenkooi verpacht is.

1942
Vanaf 1942 wordt er niet meer gevangen.

1956
In 1956 verkoopt de laatste particuliere eigenaar W.A. Godschalx de eendenkooi aan Staatsbosbeheer.
Er wordt gedacht aan het in gebruik nemen van de kooi als Ringkooi. Staatsbosbeheer ziet hier vanwege diverse argumenten van af.
Nadat de kooi buiten gebruik was geraakt, begon het wed aan de randen geleidelijk te verlanden waardoor een rietmoeras is ontstaan.

1968
In 1968 wordt de eendenkooi van Empel als een natuurgebied aangewezen en een beheersplan opgesteld voor de periode 1969 – 1981.
In dit beheersplan wordt aangegeven dat deze eendenkooi een niet te onderschatten landschappelijk waarde heeft. Duidelijk is dan al dat door de oprukkende verstedelijking de druk op het natuurgebied toe zal nemen.
Het reservaat blijft afgesloten en alleen toegankelijk onder geleide, maar raakt steeds meer in verval.
De gemeente ’s-Hertogenbosch wil de eendenkooi in eigendom hebben.

1985
In 1985 ruilt de gemeente de eendenkooi tegen een stuk bos in het Sterrenbos.
De eendenkooi is zwaar verwaarloosd. De vangpijpen zijn dichtgeslibd en het wed volledig dichtgegroeid met riet en rietsigaren.
De eendenkooi wordt, in opdracht van de gemeente 's-Hertogenbosch, door de toenmalige Heidemaatschappij opgeknapt, met subsidie in het kader van de "werkgelegenheid". Het wed en de vangpijpen zijn uitgebaggerd, knotbomen geknot en vele nieuwe struiken aangeplant. De sloot om de eendenkooi is verbreed en uitgediept.
De kooi wordt bestempeld als een stiltegebied en er vindt geen onderhoud plaats.

1999-2000
In 1999 start vanuit het Milieucentrum het project Eendenkooi.
Zij zijn samen met andere partijen enthousiast over de kooi en zien mogelijkheden tot openstelling. De kooi ligt midden in de gemeente en is als zodanig uniek.
Er wordt een projectplan opgesteld. De eerste vrijwilligers sluiten zich aan bij de projectgroep. Als in de loop van 2000 blijkt dat het Milieucentrum geen trekker meer kan zijn in het project neemt Gayo Schreiber als vrijwilliger de rol van aanspreekpunt op zich.
De Werkgroep Eendenkooi Maaspoort (WEM) wordt opgericht. De werkgroep bestaat uit vrijwilligers die enthousiast zijn en veel kennis op willen doen met betrekking tot het kooibedrijf.
In de jaren daarna wordt door de vrijwilligers heel veel werk verzet en is de eendenkooi zover gerestaureerd dat er eenden gevangen zouden kunnen worden. Naast het onderhoud hebben de vrijwilligers ook veel oog voor het bevorderen van de biodiversiteit.

2004
De oprichting van de Stichting Werkgroep Eendenkooi Maaspoort vindt plaats op 17 december 2004.

2006
In 2006 start een vaste groep vrijwilligers op de maandagmorgen en komt de eerste nieuwsbrief uit. Een jaar later wordt de fundering van het voormalig kooihuisje door de archeologische dienst op verzoek van de stichting opgegraven.

2010
Er wordt door de vrijwilligers en het bestuur hard doorgewerkt wat in 2010 leidt tot het ontvangst van de eerste Groene handdruk door de Duurzame Driehoek van wethouder Jetty Eugster.
Er vindt een inventarisatie plaats door de Mossen werkgroep KNNV van de mossen in de kooi.
Het inventarisatierapport is op 16 juli aan wethouder, de heer Bart Eigenman overhandigd. De werkgroep heeft 86 mos soorten gevonden waarvan er 20 op de rode lijst staan.
Het bestuur van de Stichting Eendenkooi Maaspoort heeft na een rondleiding aan wethouder Eigenman besloten tot de herbouw van het kooihuisje.
Door deelname aan de eerste Beursvloer in ’s-Hertogenbosch wordt een architect gevonden die voor niets een tekening maakt voor het kooihuisje.
Pijp 3 is vangklaar en er wordt een observatiehut gebouwd.

2011
In maart 2011 wordt door de gemeente een omgevingsvergunning verleend voor de herbouw van kooihuisje. Er wordt gestart met het inzamelen van het benodigde geld en materialen.
Op 1 december wordt gestart met het metselen van de fundering van het kooihuisje door leerlingen van de school voor leerling metselaars en timmerlieden verbonden aan het Koning Willem I College in ‘s-Hertogenbosch, “het Bouwhuis”, met ondersteuning van vrijwilligers van de eendenkooi.
Voor de leerlingen van het Bouwhuis is een dergelijk project een uitgelezen mogelijkheid om daadwerkelijk in de praktijk buiten de schoolhal ervaring op te doen met oude niet veel voorkomende technieken. Genoemd zijn al de gemetselde fundering en de steens muur. Daarnaast kunnen ook gemeld worden de uitgebouwde schoorsteentjes, het gebruik van masthout in het dak en het metselen in boerenverband.
Ook het voegen met speciale voegmortel om groei van organismen op de nieuwe muren te bevorderen komt in de dagelijkse praktijk niet veel voor.
Het bijenhotel is gereed.

2012
Na een winterstop wordt de bouw weer herstart in maart 2012.
Eind juni is de school gereed met de bouw en werken de vrijwilligers de rest van de tijd aan het straatwerk, de zand en grindlaag om het huisje, het schilderwerk en de inrichting van het kooihuisje tot museum.
Het kooihuisje wordt op 7 september geopend door wethouder Ruud Schouten van de gemeente ’s-Hertogenbosch.

2013-2015
In 2013 en 2014 worden in het kader van NL DOET zeldzame rassen hoogstam fruitbomen en wilgen gepland.
In 2014 worden voor het eerst ook aparte rondleidingen voor kinderen verzorgd. Door middel van kleine opdrachten worden diverse facetten van flora en fauna onder de aandacht van kinderen gebracht.
Omdat de ijsvogel zich af en toe laat zien is een tweede ijsvogelwand gerealiseerd.
Voor het eerst heeft een ijsvogelpaar jongen gekregen in de kooi.
In 2015 heeft het ijsvogelpaar tweemaal jongen gekregen.
Ook de vos heeft jongen gekregen en is met jongen meerdere malen waargenomen.
Voor het eerst zijn ook knaagsporen van een bever waargenomen.

Burgemeester van Zwietenpark

Het Burgemeester van Zwietenpark is in de jaren '70 van de 20e eeuw aangelegd als recreatieve voorziening voor de wijk Maaspoort. Centraal in het park ligt de Noorderplas, een voormalige zandwinningsplas die tot 20 meter diep is.

Luchtfoto Burgemeester van Zwietenpark

Sinds 1999 wordt een deel van het park begraasd door een kleine kudde Limousin koeien. Zij leveren een bijdrage aan de ontwikkeling en beheer van het park.
Het Limousine-ras komt uit Haute Vienne in Zuid-West Frankrijk. De koeien worden niet gemolken, zij zogen hun kalveren. Het is een oud sober ras, wat 's winters buiten kan blijven.

Limousin koeien in het Burgemeester van Zwietenpark

Kooikershuisje

Na de vondst van de fundering van het oude kooihuis zijn er plannen gemaakt voor het opnieuw opbouwen van het kooikershuis. Aan de hand van historisch materiaal van andere kooikershuizen is een ontwerp voor een nieuw kooikershuis gemaakt. Het huisje is geheel herbouwd en ingericht zoals het er vroeger uit heeft gezien.
Realisatie 2012.

Kooihuisje